Een gebied waar je direct verliefd op wordt

Samen met Noordhout vormen Heidestein en Bornia een natuurgebied van 637 hectare. Het is het grootste aaneengesloten natuurgebied van Utrechts Landschap. Het gebied bestaat uit naald- en gemengde bossen met heidevelden, stuifzanden en akkers. Allerlei overblijfselen van de historische landgoederen, zoals het theehuis, de vijver en resten van perronnetjes, geven het landgoed zijn eigen bijzondere sfeer. Dit is het gebied, waar ik helemaal gek op ben. Wat een waanzinnig mooi, afwisselend gebied.

Landschap

Schapen zorgden er vroeger ervoor dat het heidegebied open bleef. Ze aten het gras en de jonge boompjes tussen de heide weg. In de middeleeuwen zorgde houtkap en overbegrazing door schapen voor grote veranderingen op de Utrechtse Heuvelrug. Het bosgebied veranderde langzaam in een open vlakte met heidevelden en zandverstuivingen. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw verdwenen de schaapskuddes en werd er op grote schaal naaldbos aangeplant voor de productie van hout. Zo raakte de Heuvelrug weer bebost. Op Heidestein zijn de heidevelden en zandverstuivingen bewaard gebleven. Rond 1900 werd het theehuis gebouwd, een smalspoorlijntje aangelegd en de vijver met het kanaal gegraven. Ook de donkere wandeltunnels werden aangelegd. Het gebied werd in 1974 geschonken aan het Utrechts Landschap. Samen met mijn vogelvriend Marcel Duiven bezoek ik dit gebied heel regelmatig. In onderstaande tekst lees je een beschrijving van een van onze wandelingen.

Op pad
We maken een wandeling van 5,5 kilometer door Heidestein. Als we bij de ingang Driebergen-Rijsenburg beginnen, dan starten we met een bezoek aan de wandeltunnels langs de vijver, ter hoogte van het theehuis. Ze liggen prachtig gelegen aan de vijver. Ze zien er een beetje uit als spoortunnels uitgehakt in een berg. Het is een bijzonder gezicht samen met dat theehuis. Dit is één van de sprookjesachtige plekken van het landgoed. Vanaf de wandeltunnel gaat de route nog een stuk door het bos. We naderen een bosgedeelte waar we kans maken op de kuifmees, zwarte mees en kleine bonte specht. Mogelijk horen we het geluid van de raven, die hier in de buurt broeden. We vervolgen onze weg richting het gedeelte waar de zwarte specht het meest wordt waargenomen. Nu maar hopen dat hij zich laat horen of beter nog, laat zien.
We naderen nu een meer open gebied, waar we hopelijk de eerste boomleeuweriken gaan horen. Grote kans ook op de sperwer of havik.
De wandeling over Heidestein neemt ons mee over een zonovergoten heideveld. Via zandpaden kronkel je langs meertjes en beekjes. Natuurlijk bezoeken we hier ook even de trektelpost. Een goed moment om even uit te rusten om daarna de route verder te vervolgen. Het zou prachtig zijn als we getrakteerd worden door de zang van de hopelijk aanwezige grote lijsters.
Na even uitgerust te hebben vervolgen we onze wandeling richting een bosgedeelte, waar we vooral in de winter kans maken op kruisbekken en tal van mezensoorten. Goudhaantjes worden hier ook heel vaak gezien. Wie weet ook een vuurgoudhaan. Waarschijnlijk hebben we ogen en oren te kort hier. Via kronkelige paden komen we weer richting het beginpunt. Maar eerst nog even langs een interessant vlak gebiedje, waar in de zomer naast zandhagedissen ook hazelwormen worden waargenomen. Dan naderen we ons eindpunt van deze excursie en kunnen we onze belevenissen nog even met elkaar delen. 

Flora
In het natuurgebied van Heidestein vind je vele soorten korstmossen en bladmossen, en zeldzame paddenstoelen. Daarnaast heb je er droge plantensoorten, zoals kruip- en stekelbrem en klein warkruid. Verder groeien er droge bloemrijke graslandsoorten als viltganzerik, klein tasjeskruid, muizenoor, klein vogelpootje, zandhoornbloem en zandblauwtje. De boomsoorten die je er aantreft zijn onder meer de Douglasspar, grove den, jeneverbes, berk, zomereik, lijsterbes, vuilboom en de Amerikaanse vogelkers.

Fauna
Vogel- en vlinderliefhebbers komen in Heidestein flink aan hun trekken. Zo kom je in het grote natuurgebied drie soorten spechten, ransuil, gekraagde roodstaart, roodborsttapuit, grauwe vliegenvanger, bonte vliegenvanger, veldleeuwerik, havik, slechtvalk, wespendief, kuifmees, glanskopmees, zwarte mees, goudhaan, goudvink, kruisbek, sijsje, boomkruiper, appelvink en de boomvalk tegen. Denk bij vlinders aan de kleine vuurvlinder, eikenpage, bruin zandoogje en het boomblauwtje. Wat insecten betreft vind je hier zo’n tien verschillende krekels en sprinkhanen. Op spinnengebied is de wespspin bijzonder. Daarnaast vind je er reptielen en amfibieën zoals zandhagedissen, de hazelworm, en de bruine en groene kikker. Verder zal je er libellen en juffers aantreffen. En vaak een kudde prachtige, Drentse schapen.
Kortom, een uniek gebied dat het bezoeken meer dan waard is.